ธรรม ๕ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 37 / 52

ความโกรธ ทำให้เสียประโยชน์ การเอาชนะใจผู้อื่นด้วยความดีเป็นสิ่งที่บัณฑิตนักปราชญ์ ประพฤติกัน เช่นเดียวกับการเอาชนะคนมักโกรธด้วยความ ไม่โกรธตอบ ซึ่งต้องปฏิบัติต่อกันด้วยความละมุนละม่อม รู้จัก ประนีประน

ข้อความนี้เน้นเรื่องความโกรธและผลกระทบต่อจิตใจมนุษย์ การเอาชนะความโกรธด้วยความดีและสันติสุข เป็นสิ่งที่บัณฑิตชนควรประพฤติ โดยแนะนำให้เจริญสมาธิภาวนาเพื่อเข้าถึงสันติสุขภายใน ที่สำคัญคือการรู้จักประนีป

ชีวิต ของนักสร้างบารมี ๓๓๐ ไม่พึงใช้ให้ผู้อื่นลัก ไม่พึงอนุญาตให้ผู้อื่นลัก พึงเว้นวัตถุที่เจ้าของ เขาไม่ให้ทั้งหมด สาวกผู้รู้แจ้งพึงเว้นอพรหมจรรย์ เหมือน บุคคลเว้นหลุมถ่านเพลิงที่ลุกโชน แต่เมื่อไม่สา

เนื้อหานี้เกี่ยวกับแนวทางการประพฤติปฏิบัติของสาวกผู้รู้แจ้งในพระพุทธศาสนา โดยชี้แนะให้เว้นจากการทำบาป เช่น การลักขโมย การดื่มสุรา และการพูดเท็จ รวมถึงการเข้าจำนวนอุโบสถในวันสำคัญ เพื่อให้บริสุทธิ์และเ

Dsuem ประชาช อยู่ก็รัก จากก็คิดถึง ๕๔๗ ทิฏฐิอย่างใดอย่างหนึ่งอันเป็นของประเสริฐ เป็นเครื่องนำ สัตว์ออกจากทุกข์ ย่อมนำออกเพื่อความสิ้นทุกข์โดยชอบแก่ ผู้กระทำทิฏฐิอันนั้น มีอยู่ ภิกษุเป็นผู้ถึงความเสมอก

บทความนี้กล่าวถึงสาราณียธรรม 5 ประการซึ่งเป็นหลักในการที่ทำให้มนุษย์มีชีวิตที่มีความสุขและเป็นที่รักของคนรอบข้าง ทั้งยังส่งผลต่อความสงบสุขในสังคมและประเทศชาติ โดยมีการเชื่อมโยงกับความห่วงใยและการเคารพ

อานิสงส์ถวายวิหาร ៣៨ เพื่อเพ่งฌาน และเพื่อเจริญวิปัสสนา พระพุทธเจ้าทั้งหลาย ทรงสรรเสริญว่าเป็นทานอันเลิศ เพราะเหตุนั้นแล คนผู้เป็น บัณฑิต เมื่อเล็งเห็นประโยชน์ตน จึงสร้างวิหารอันรื่นรมย์ ให้ภิกษุสงฆ์ผ

การถวายวิหารเป็นการสนับสนุนที่สำคัญสำหรับภิกษุสงฆ์ในการปฏิบัติธรรม ซึ่งนำไปสู่อานิสงส์ที่นำมาซึ่งความสุขใจและการบรรลุมรรคผลนิพพาน ถวายข้าว น้ำ ผ้า และเสนาสนะช่วยให้พระสงฆ์มีสถานที่ในการศึกษาธรรมะและเผ

ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 458 นวมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 459 เอก....สาติ ตติยาวิเสสน์ ฯ สตฺตสตุตกาน วโส สตฺตา...วโส ฯ เอก...สาติ จริยาติ วิเสสน์ ฯ จริยาติ

บทความนี้พูดถึงการวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปัญจิกา ซึ่งมีการอธิบายถึงหลักการสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการทำความเข้าใจธรรมชาติของจิตใจและการกระทำที่เชื่อมโยงกับการปฏิบัติธรรม โดยเสนอแนวคิดที่สำคัญเกี่ย

…่า ปฐมฌานกุศลจิต มีคำถามสอดเข้ามาว่า ก็เพราะเหตุไร เมื่อสัปยุตธรรมมีผัสสะ เป็นต้นแม้อย่างอื่นมีอยู่ ธรรม ๕ ประการเหล่านี้เท่านั้นท่านกล่าวไว้ ด้วยสามารถแห่งองค์ฌานทั้ง ๕ ฯ ข้าพเจ้าจะกล่าวเฉลย ธรรมทั้ง ๕ นี้…

ในหน้าที่ 52 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีกล่าวถึงปฐมฌานซึ่งเป็นฌานเบื้องต้นที่เกิดจากการเพ่งอารมณ์และการเผาธรรมที่เป็นข้าศึก เช่น วิตก วิจาร ปีติ และสุข รวมถึงการตั้งจิตเป็นเอกัคคตา โดยองค์ฌานทั้ง 5 มีบทบาท

…มมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 70 ภิธัมมัตถสังคหบาลีแปล (ปริเฉทที่ ๒ ชื่อเจตสิกสังคหวิภาค) [สังคหคาถา] ธรรม ๕๒ อย่าง ประกอบกับจิต มีการ เกิดดับในที่เดียวกัน ทั้งมีอารมณ์และวัตถุ อย่างเดียวกัน บัณฑิตลงมติว่าเจต…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และการศึกษาเจตสิกที่มีการอธิบายถึงธรรม ๕๒ ประการที่ประกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจตสิกประเภทต่างๆ เช่น ผัสสะ…

…็น ๒๕ อย่าง แม้โดยประการทั้งหมด บัณฑิตพึงทราบว่า โสภณะ ฉะนี้แล ฯ ด้วยถ่อยคำเพียงเท่านี้ [สังคหคาถา] ธรรม ๕๒ อย่าง คือ อัญญสมานา ๑๓ อกุศล ๑๔ และโสภณ ๒๕ (ท่านเรียกว่า เจตสิก) ฯ ต่อจากนี้ไป ข้าพเจ้าจะกล่าว สัม…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีอธิบายถึงเจตสิกและการจัดหมวดหมู่ต่างๆ เช่น กายปาคุญญตา และจิตปาคุญญตา รวมถึงการประมวลผลเจตสิกที่มีผลต่อจิต บทวิเคราะห์ในเนื้อหาที่จะกล่าวถึงเจตสิก และการรวมกับปัญญิน

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 81 พรรณนาความปริเฉทที่ ๒ [ข้อความเบื้องต้น] ท่านพระอนุรุทธาจารย์ ครั้นจำแนกจิตโดยประเภทแห่งภูมิ ชาติ สัมประโยค สังขาร ฌาน อารมณ์ และมรร

เนื้อหาในหน้าที่ 81 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา พรรณนาถึงการจำแนกจิตตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงการอธิบายลักษณะของเจตสิก โดยเริ่มตั้งแต่ลักษณะของเจตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวก

…กิดไป ฯ [อธิบายอัญญาสมานาเจตสิก] મૈં ๆ บทว่า กå เป็นคำถามที่เป็นไปโดยความเป็นใคร่เพื่อจะกล่าว สรุป (ธรรม ๕๒) และอาการคือสัมประโยค (ที่ท่านกล่าวไว้ในคำว่า ประกอบกับจิต) ฯ ธรรมที่ชื่อว่า ผัสสะ ด้วยอรรถว่าถูกต…

บทความนี้กล่าวถึงเจตสิกธรรมว่ามีความสัมพันธ์กับจิตและรูปธรรมอย่างไร โดยเน้นการเกิดและดับร่วมกันในที่เดียวกัน รวมถึงหลักการทางภูมิศาสตร์ของธรรมที่มีลักษณะเฉพาะ คำว่า เอกนิโรธ และ เอกวัตถุ รวมไปถึงเสน่ห

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 102 ที่มีเวทนาต่างกัน ดุจแก่จิตที่มีชาติต่างกัน ฯ สองบทว่า ตโย โสฬสจิตฺเตสุ ความว่า ธรรม ๓ ประการมี สัมมาวาจาเป็นต้น ย่อมบังเกิดขึ้นในจ

เนื้อหาส่วนนี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี เดินหน้าด้วยการอธิบายถึงความแตกต่างในเวทนาของจิตต่าง ๆ ที่ปรากฏและเกิดจากอำนาจของจิตที่แยกออกและเข้ากัน โดยชี้ให้เห็นถึงธรรม ๓ ประการที่มีสัมมาวาจาเป็นองค์ประกอบที

สหรคต ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 104 มาซึ่งคำว่า อัญญสมานเจตสิก และโสภณเจตสิก เว้นอัปปมัญญา ย่อม ถึงการสงเคราะห์เข้าฯ บทว่า อุเปกขาสหคตา ได้แก่ ธรรมที่สหร ด้วยอุเ

บทความนี้พูดถึงคำว่า อัญญสมานเจตสิก และโสภณเจตสิก ในอภิธัมมัตถสังคหและอภิธัมมัตถวิภาวีนี โดยวิเคราะห์ธรรมที่เกี่ยวข้องกับอุเบกขาและความสงเคราะห์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในจิต ซึ่งเกี่ยวพันกับฌานหมวด ๕ และการ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 106 ก็ฉันนั้น เหมือนกันกับนางทาสี ไม่ถืออารมณ์ที่กามาวจรกรรมนั้นถือ ถือเอาเฉพาะอารมณ์ของกามตัณหาเท่านั้น เพราะเนื่องด้วยกามตัณหา และ ฯ

บทนี้กล่าวถึงเวทนาและอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับกามตัณหา การอธิบายถึงการต่างกันในประเภทของจิต ทั้งกุศล วิบาก และกิริยา โดยนำมาซึ่งการเรียนรู้และการเข้าใจในธรรมนั้น ๆ ผ่านการวิเคราะห์ธรรมในระดับต่าง ๆ งานนี

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 118 อภิธัมมัตถสังคหฎีกาแปล พรรณนาความปริเฉทที่ ๓ [ข้อความเบื้องต้น] บัดนี้ ท่านอาจารย์เพื่อแสดงการสงเคราะห์จิตและสิกตามที่ กล่าวแล้ว เข

เนื้อหานี้กล่าวถึงการจำแนกธรรมในอภิธัมมัตถสังคหะ โดยเฉพาะการวิเคราะห์จิตและสิกตามที่ประสบการณ์ต่าง ๆ สื่อถึง เป็นการชี้ให้เห็นการประสานกันของจิตและเจตสิกที่มีความหลากหลาย โดยการวิเคราะห์ตามเวทนา เหตุ

…ะปรารภ โลกุตตรธรรมเป็นไป เพราะตนเป็นชวนจิตถึงซึ่งความมีอานุภาพเล็ก น้อย เพราะเหตุนั้น จึงเว้นโลกุตตรธรรม ๕ อย่างเสียแล้ว ปรารภ อารมณ์มีภูมิ ๒ และบัญญัติเป็นไป ดังนี้ จึงกล่าวว่า อกุสลานิ เจว เป็นต้น ฯ [จิตต…

ในหน้านี้พูดถึงความเข้าใจในตัณหาที่เกิดจากความโลภและแสดงถึงความเห็นต่างของจิตที่มีอารมณ์แตกต่างกัน โดยมีการแบ่งแยกอารมณ์ตามประเภทของจิตและการใช้กรรมฐานในการบำเพ็ญธรรม เช่น การบูชาพระเจดีย์และการแจกบิณ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 136 ของบุคคลอื่นเป็นอารมณ์ และในเวลากำหนดมรรคผลด้วยจิตที่สัมปยุต ด้วยอภิญญานั้นแล ย่อมมีแก่พระเสขบุคคลทั้งหลาย เพราะเหตุนั้น ท่านอาจารย

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี ที่อธิบายถึงการดำเนินจิตที่สัมปยุตด้วยอภิญญา โดยการพิจารณาอารมณ์ ณ กาลต่าง ๆ เช่น การฟังธรรม และการบริกรรม อีกทั้งยังพิจารณาถึงความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์กับจิตประเภท

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 138 พอใจในจักษุและโสตะ ฯ วัตถุ ๖ ทั้งหมด ไม่มีอยู่ในอรูปโลก เพราะ ความเป็นไปแห่งรูปไม่มีแก่พวกอรูปพรหม โดยประการทุกอย่าง ใน อรูปโลกนั้น

ในหน้าที่ 138 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาธรรมและแนวคิดเกี่ยวกับวิญญาณและธาตุ ทั้งในรูปโลกและอรูปโลก อธิบายว่าวิญญาณและธาตุเป็นความรู้ที่มิใช่สัตว์และชีวิต โดยมีการเชื่อมโยงและควา

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 226 และในทวารแห่งกรรม ๓ อย่าง บัณฑิตควรถือเอาโดยนัยอันมาแล้ว ในปกรณ์ทั้งหลายมีอรรถกถาเป็นต้น ન [อธิบายความหมายของศัพท์ว่า ทาน เป็นต้น]

บทความนี้อธิบายความหมายของศัพท์ต่างๆ เช่น ทาน, ศีล ซึ่งมีความสำคัญในทางธรรม โดยยกตัวอย่างเกี่ยวกับการทำบุญและการรักษาศีล เพื่อเป็นแนวทางในการปฏิบัติตนตามหลักธรรมจากคำสอนของพระผู้มีพระภาค.

ဆ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 233 เพราะว่า มรรคเบื้องบน ๓ อย่าง พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกว่า "ภาวนา" เพราะเป็นไปในพระนิพพานอันมรรคที่ ๑ เห็นแล้ว ด้วย อำนาจภาวนาฯ

งานเขียนนี้ เซียนท่านได้อธิบายถึงแนวคิดอันเกี่ยวข้องกับอภิธัมมหาสังสารในมุมมองของกรรมและธรรม โดยเฉพาะว่าด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อย่าง ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึง 'ภาวนา' ซึ่งเกี่ยวพันกับการเห็นพระนิพพานแล

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 303 อาหารที่มารดากลืนกิน แผ่ซ่านไปในสรีระ ตามแนวเส้นเอ็นสำหรับ และจำเดิมแต่เวลาที่โอชะจากเสมหะที่อยู่ใน รับรสของคัพภเสยยกสัตว์ ปากเป็นต

เนื้อหานี้กล่าวถึงการเชื่อมโยงระหว่างอาหารที่มารดากินและการเกิดจิตในสรีระ ตามแนวคิดในอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฏีกา อธิบายว่าจิตเริ่มเกิดขึ้นก่อนกัมมชรูป และการกำหนดอายุ ไออุ่น และวิญญา